Efekt Hawthorne - błąd oceny zachowania ludzi. Odkrył go  George Elton Mayo.  Gdy pracownicy firmy Western Electric Company w fabryce "Hawthorne Works" (USA) wiedzieli, że uczestniczą w eksperymencie zmieniali swoje zachowanie.
Badacze mierzyli w jakich warunkach oświetleniowych wydajność pracy będzie wzrastać. Pracowników podzielono na dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną. W pierwszej grupie zmieniano jakiś czynnik (np. oświetlenie), badano czy i jak taka zmiana wpłynie na wydajność, natomiast w drugiej grupie nie dokonywano zmian. Okazało się, że wydajność pracy wzrastała zarówno w grupie eksperymentalnej, jak i kontrolnej. Gdy z kolei pogorszono ten czynnik, wydajność znów nieznacznie wzrosła w obu grupach. Gdy wprowadzono przerwy na posiłki, znów produkcja wzrosła w każdej z grup. Gdy potem powrócono do "zwyczajnych" warunków, okazało się, że produkcja dzienna i tygodniowa wzrosła nawet bardziej, niż wcześniej. Przyczyną było, jak wnioskowali badacze, ciągła obecność naukowców, dzięki czemu osoby badane - z jakiegoś powodu - starały się pracować bardziej wydajnie. Ten wzrost wydajności pracy Mayo wytłumaczył tym, że pracownicy poczuli  zainteresowanie ich osobami,  poczuli się "dowartościowani", byli bardziej zadowoleni, a przez to pracowali wydajniej.

/ Wikipedia EN /