Reguła Zaangażowania i Konsekwencji - człowiek odczuwa wewnętrzną potrzebę bycia konsekwentnym wobec opinii, które wypowiedział, decyzji, które podjął oraz działań, które zrealizował.
To mechanizm zaklasyfikowany do grupy automatyzmów, czyli automatycznych reakcji umysłu, mających na celu uniknięcie konieczności każdorazowego zastanawiania się nad tą samą sprawą. Kiedy człowiek zadeklaruje zgodę z jakąś opinią lub zaangażuje się w przedsięwzięcie (przykładowo podejmie decyzję), to w dalszych rozmowach nie czuje potrzeby powtórnego zastanawiania się nad nią, a podświadomie zajmuje zgodne z nią stanowisko (ego). Może powtórnie się nad nią zastanawiać, jeżeli będzie do tego sprowokowany. Bez powtórnego zmuszenia do zastanowienia, podświadomie, automatycznie będzie wyrażał opinie zgodne z wcześniej zajętym stanowiskiem. Konsekwencja w mówieniu i działaniu jest silnie uwarunkowanym mechanizmem myślenia. Jest to postawa dla wszystkich tak oczywista i konieczna, że jest wręcz oczekiwaniem społecznym. Brak konsekwencji jest społecznie źle odbierany. Ludzie potrzebują, by otoczenie ich nie zaskakiwało, czyli by było przewidywalne. Dlatego wymagają od innych osób spójności mówienia i działania, czyli bycia konsekwentnym. Nieuzasadnione zmiany opinii i zachowania są społecznie źle odbierane. Zaangażowanie się człowieka w przedsięwzięcie powoduje jego większe do niej przekonanie. Im bardziej angażuje się w przedsięwzięcie, tym bardziej utożsamia się z realizowanymi przez siebie działaniami lub wyrażanymi opiniami. W efekcie, czując wewnętrzną potrzebę bycia konsekwentnym, nieświadomie utrzymuje zgodność kolejnych zachowań i wyrażanych opinii z tymi poprzednimi. Dlatego czasami dany mechanizm nazywany jest Regułą Zaangażowania i Konsekwencji.
prof. Robert E.Knox
Wpływ zaangażowania człowieka na wypowiadane przez niego opinie zbadali Robert E.Knox i James A.Inkster z University of British Columbia. Przeprowadzili dwa eksperymenty, zrealizowane w 1968 roku na torze wyścigów konnych Exhibition Park Race w Vancouver w Kolumbii Brytyjskiej. W eksperymentach proszono graczy o ocenę szansy wygrania konia, na którego dopiero zamierzają postawić zakład (grupa A) lub już postawili zakład (grupa B). wyniki eksperymentu w sekcji "Automatyzmy", w rozdziale "Potrzeba bycia konsekwentnym".
Opracował Tomasz Krawczyk na podstawie:
R.Knox, J.Inkster, "Postdecision dissonance at the polling both", Canadian Journal of Behavioural Science, 1968, 8, 347-350.
R.Knox, J.Inkster, "Postdecision dissonance at post time", Journal of Personality and Social Psychology, 1968, 8 (4, cz.1), 319-323.