Prolog

W skali globu wyłącznie część ludzi stara się  rozumieć.  Niektórym wystarczy  wiedzieć,  a części wręcz tylko  być.  Jednak oglądając świat, nabierając doświadczeń, powstaje dużo pytań o to, czym jest człowiek, jakie mechanizmy odpowiadają za jego myślenie i postępowanie, czy faktycznie posiada "wolną wolę" oraz czy i co może na nią wpływać? Na pytania te odpowiadają religie, filozofia oraz nauka. Ta ostatnia opiera się na obserwowaniu, eksperymentowaniu, weryfikowaniu wyników oraz wnioskowaniu, i dlatego na niej się opieram. Poniżej zamieszczam opisy badań naukowych, odnoszących się do sposobu funkcjonowania człowieka. To obszar mojej pasji poznawania i chęci rozumienia.

Gdy warunki są zbyt dobre

Eksperyment Calhouna

John B.Calhoun umieścił populację myszy w idealnym środowisku do życia. Wynik był zaskakujący.
Co jest warunkiem aktywności i chęci rozwoju?
Co może zabić motywację do działania?

 PRZEBIEG EKSPERYMENTU

J.B.Calhoun


      John B.Calhoun (1917-1995), amerykański etolog, przeprowadził w latach 1968-1972 eksperyment, w którym badał zachowanie myszy w idealnym dla nich środowisku. W tym celu zapewniono im nieograniczony dostęp do pożywienia, wody, materiałów do budowy gniazd, przygotowano domki-boksy, temperaturę ustawiono na optymalną dla nich temperaturę 20 stopni, zapewniono brak w danym miejscu drapieżników oraz zapewniono im opiekę medyczną, by uchronić populację przed chorobami zakaźnymi. Populacja składająca się z 8 myszy (4 samce i 4 samice) miała do swojej dyspozycji obszar o szerokości 2,7 metra i wysokości 1,4 metra (zdjęcie obok). Mogło tam się pomieścić maksymalnie 3840 osobników, czyli zapewniono miejsce na swobodne rozmnażanie (poglądowy film z eksperymentu J.B.Calhouna obok).
      W przebiegu badania można wyodrębnić następujące etapy.

Relacja
z przebiegu eksperymentu
2m 56s

1. W pierwszych dniach myszy przystosowywały się do nowego środowiska i do siebie nawzajem, dokonywały podziału terytorialnego i budowały sobie gniazda. W 104 dniu na świat przyszło pierwsze potomstwo.
2. W okresie 105-314 dni cała populacja dublowała się co 55 dni. W tym czasie myszy wykształcały określoną formę struktury społecznej (m.in. osobniki dominujące, silniejsze i bardziej agresywne, posiadały większe potomstwo od tych słabszych). Myszy zacieśniały relacje społeczne poprzez częstsze przebywanie ze sobą nawzajem. Mimo, że wszystkie boksy były identyczne i zapewniały jednakowe warunki bytowe, myszy gromadziły się w kilku boksach, by być razem ze sobą. Pod koniec tego etapu osobników o słabej pozycji było trzykrotnie więcej, niż osobników dominujących. Do grupy dominującej należały głównie myszy starsze, z pierwszych pokoleń.
3. W dniach 315-559 tempo rozwoju populacji uległo zdecydowanemu spowolnieniu (liczebność podwajała się nie co 55 dni, a co 145 dni). Zaobserwowano stopniowe zanikanie u samców umiejętności obrony własnego terytorium. Rolę tę zaczęły przejmować samice (do szczególnie agresywnych należały matki karmiące potomstwo). Częsta i powszechna stała się przemoc. Była ona kierowana również przeciwko własnym młodym. Instynkt macierzyński ulegał stopniowemu zanikowi. Pod koniec tego etapu niemalże całe potomstwo wyrzucane było z gniazd i zaczynało życie bez wyuczonych zachowań społecznych. U samców zaobserwowano spadek zainteresowania samicami. Samce przestały o nie zabiegać. Zaczęły pojawiać się zachowania homoseksualne (bierne samce były wykorzystywane przez samce dominujące). Ilość zapłodnień stale spadała i wielkość populacji przestała rosnąć. Populacja osiągnęła 2200 osobników i wzrost uległ zakończeniu.
4. Po minięciu 560 dni obserwowano dalszą zmianę zachowania samców. Przestały wykazywać jakiekolwiek zainteresowanie samicami, nie brały udziału w żadnych walkach między sobą, a jedynym ich zajęciem było spanie, picie, jedzenie oraz dbanie o wygląd i czystość swojego futra. Calhoun nazwał ich "pięknisiami". W dniu 600 nastąpiło ostatnie żywe urodzenie, a w dniu 920 miała miejsce ostatnia kopulacja. Od tego czasu, w wyniku braku nowych urodzeń i umierania starszych osobników, ilość myszy zaczęła drastycznie spadać. Ostatnia generacja myszy pozbawiona była agresji oraz jakichkolwiek zachowań społecznych tj. dbanie o własne terytorium, czy o potomstwo. Myszy zajmowały się już wyłącznie piciem, jedzeniem, spaniem i dbaniem o swoje futro. Śmierć ostatniej myszy miała miejsce w 1588 dniu, co ostatecznie zakończyło eksperyment Calhouna.

Opracował Tomasz Krawczyk na podstawie:
Osobista relacja J.B.Calhoun'a "The Explosive Growth and Demise of a Mouse Population", January 1973
Department of Economic History London School of Economics "The Rodent Experiments of John B. Calhoun & Their Cultural Influence", January 2008
Wikipedia "Eskperyment Calhouna"

 WNIOSKI


      Eksperyment Johna Calhouna trwał cztery lata i był kilkukrotnie powtarzany, również na innych gryzoniach. Wszystkie edycje dawały takie same wyniki. Eksperyment ten pozwolił na wyciągnięcie konkretnych wniosków odnośnie skuteczności zarządzania społecznością ludzi w firmach.

Co eksperyment Calhouna oznacza dla skuteczności organizacji pracy zespołu ludzi?

1.Warunki, w których ma się wszystko bez konieczności zabiegania, są destrukcyjne. Osobniki, które nie muszą się starać tracą impet działania, motywację oraz sprawiają wrażanie braku posiadania celu i poczucia sensu. W efekcie zanika u nich odpowiedzialność i skuteczność działania. Osobniki takie tracą również umiejętność i chęć budowania relacji społecznych. Zapewnienie konieczności starania się o uzyskanie dobrych wyników, elementy rywalizacji i konkurowania, są niezbędne dla zdrowia jednostki i grupy.
2.Gdy zaczyna brakować możliwości rozwoju, walka jednostki o zaistnienie w grupie doprowadza do załamania jego relacji społecznych (opinia wyrażona przez J.Calhouna). W efekcie występuje u niego skupienie na sobie, izolacja i agresja.


Jak menedżer powinien organizować pracę podległego zespołu ludzi, by uniknąć destrukcji w ich myśleniu i działaniu?
Temat ten omawiamy podczas szkoleń.

Napisz do mnie

KOLEJNE EKSPERYMENTY I BADANIA NAUKOWE

KOLEJNE EKSPERYMENTY
I BADANIA NAUKOWE

Mózg chce więcej

Badania prof. Wolframa Schultza

Jakimi priorytetami kieruje się ludzki mózg?  Prof. Wolfram Schultz  wykazał w swoich badaniach system pracy mózgu, zapewniający człowiekowi satysfakcję lub jej brak.

Kiedy osiągnięcie nawet ambitnego celu nie zapewnia satysfakcji?
Jak zapewnić motywację personelu?

Warunkowanie

Thorndike, Pawłow, Skinner

Warunkowanie oznacza wyrabianie nowych  odruchów.  Są one kluczowe dla jakości komunikacji i sposobu nabywania nowych umiejętności.

Czy odruchy można wytwarzać świadomie?
Jak odbywa się wytwarzanie prawidłowych odruchów?

Ego

O wyobrażeniu siebie

Ego  to wyobrażenie o sobie samym. Jest mechanizmem niezbędnym do przeżycia, lecz również problematycznym. Człowiek z natury uważa, że jest "lepszy". W badaniach przyjęto wskaźnik  better than average.

Czy przekonanie o swojej wyjątkowości jest powszechne?
Czy skupienie na sobie ułatwia ludziom wywieranie na nas wpływu?

Dysonans poznawczy

O ratowaniu EGO

Ego  mówi człowiekowi, że jest ponadprzeciętny  (better than average).  Gdy człowiek zaprzeczy takiemu swojemu przekonaniu staje się nieobliczalny.

Jak reagować na dysonans poznawczy?
Co go wywołuje?

"Ludzie myślą tak, jak ja"

Fałszywa zgodność

Człowiek ma podświadome przekonanie, że ludzie -  generalnie  - myślą tak, jak on. Jeżeli nawet obecnie jeszcze tak nie myślą, to z pewnością jego poglądy będą wyrażać w przyszłości. Badania naukowe wykazały jak silny jest to mechanizm myślenia.

Jak powszechnie on występuje?
Jak takie przekonanie wpływa na postawę człowieka?

Wiara w sprawiedliwy świat

Eksperymenty prof. Melvina Lernera

Powszechne jest przekonanie, że człowiek ponosi  konsekwencje  własnych decyzji, że przydarza mu się to, na co  zasłużył.  Jak silna jest wiara w sprawiedliwy świat?

Jak oceniany jest człowiek, któremu przydarza się tragedia?
Czy ludzie obwiniają kogoś za stan, w jakim się znalazł?

Efekt Pigmaliona

Eksperymenty prof. Roberta Rosenthala

Efekt Pigmaliona  to uformowanie osoby, stworzenie jej, poprzez swój stosunek do niej.

Jak nasze oczekiwania wpływają na drugiego człowieka?
Co w naszej postawie wywiera silny wpływ?

Zarządzanie Ludźmi

Ewolucja myśli zarządczej

Skuteczność działania ludzi zawsze była przedmiotem troski przedsiębiorców. Ich pomysłom w sukurs przyszła również nauka.

Jakie błędy zauważono w zarządzaniu personelem?
Które z nich są cały czas popełniane?

Jak rozumieć intuicję?

Badanie prof. Antoine Bechara

Kiedy człowiek nie wie czego się spodziewać, jego organizm już to wie. Naukowcy mierzyli reakcje ciała ukazujące stan układu nerwowego.

Jak wygląda relacja między intuicją, a świadomym postrzeganiem?
Czy doświadczenie sprzyja prawidłowej intuicji?

Co wpływa na relację?

Harlow, Wall, Niiya i Deaux

Wydaje się, że zapewnienie przeżycia jest wartością najwyższą. Okazuje się, że w naturze są wartości wyższe od zapewnienia bytu.

Co jest ważne dla wszystkich?
Na czym należy się skupić chcąc budować z ludźmi pozytywne relacje?

Mimika a Emocje

Eksperyment prof. Paula Ekmana

Powszechne są powiedzenia  rozchmurz się  lub  uśmiechnij się.  Czy mają one sens?

Czy mimika wpływa na  nastrój?
Czy można  poprawić  sobie  nastrój  utrzymując uśmiech na twarzy?

Wyuczona bezradność

Eksperymenty Seligmana-Maiera, Richtera

Opis i wnioski z kluczowych badań psychologicznych nt. aktywności i bierności.

Dlaczego człowiek bywa bierny lub czuje się bezradny?
Czy aktywności można się nauczyć?

Efekt widza

O braku poczucia odpowiedzialności

Efekt widza  -  człowiek widzi negatywne zdarzenie, ma możliwość zareagowania, lecz nie podejmuje żadnych działań.

Czy ty też możesz być osobą bierną, gdy należy reagować?
Czym powodowana jest bierność człowieka?

Tożsamość grupowa

Badania prof. Henriego Tajfela

Człowiek nabywa cech typowych dla grupy, z którą się utożsamia. Zachowanie grupy, jej wartości i sposób myślenia stają się jego sposobem myślenia i działania. Człowiek dba, by jego grupa "wygrywała", czyli zyskiwała więcej, niż inne grupy ludzi.

Czy można oczekiwać od człowieka obiektywnych ocen innych ludzi?
Jak przynależność do grupy wpływa na ludzkie decyzje?

Odgrywanie roli grupy

Eksperyment Zimbardo

Eksperyment  prof. Philipa Zimbardo  ze  Stanford Univeristy  ukazał mechanizm kluczowy dla ludzkiego postępowania.

Jaką rolę odgrywasz ty, a jaką twój klient, pracownik lub przełożony?
Co determinuje odgrywanie przez człowieka określonej roli?

Jaskinia zbójców

Eksperyment Sherifa

Najsłynniejszy eksperyment psychologa  prof. Muzafera Sherifa,  nazwany "Jaskinia Zbójców" (Robbers Cave), analizujący zachowanie grup w sytuacjach konfliktowych.

Jakie są powody podziału na my i oni.
Co zapewnia integrację i wspólne działanie?

Eksperyment Milgrama

Oddziaływanie i wywieranie wpływu

Badanie z bardzo mocnymi wynikami.

W jakich sytuacjach każdy z nas jest skłonny krzywdzić innych ludzi?
Co może spowodować działania niemiłe dla innej osoby?

Konformizm

Eksperymenty Sherifa i Ascha

Najsłynniejsze badania nad konformizmem człowieka przeprowadziło dwóch psychologów:  prof. Muzafer Sherif  i  prof. Solomon Asch.

W jakich sytuacjach człowiek zmienia zdanie pod wpływem grupy?
Dlaczego przyjmuje opinie innych ludzi jako swoje?

Trzecia Fala

Mechanizmy oddziaływania

Ron Jones  był nauczycielem historii w liceum w Kalifornii. Jego uczniowie nie byli w stanie pojąć, jak niemieckie społeczeństwo mogło popierać nazistów. Postanowił unaocznić im mechanizm zdobywania zwolenników idei i zasad. Przeprowadził spontaniczny, osobisty, improwizowany eksperyment socjologiczny, tworzący z uczniów zagorzałych zwolenników przedsięwzięcia.

Co wpływa na zaangażowanie się w ideę?
Co poza samą ideą angażuje ludzi w przedsięwzięcie?

Gdy warunki są zbyt dobre

Eksperyment Calhouna

Etolog  John B.Calhoun  umieścił populację myszy w idealnym środowisku do życia. Wynik był zaskakujący.

Co jest warunkiem aktywności i chęci rozwoju?
Co może zabić motywację do działania?

Automatyzmy

Nieuświadomione mechanizmy umysłu

Człowiek jest istotą barwną. Posiada wiele  mechanizmów  myślenia, które tworzą jego koloryt. Wiele reakcji jest trudnych do przewidzenia, lecz są też takie, które są przewidywalne. Opierają się one na  automatycznychnieświadomych  mechanizmach pracy mózgu. Przedstawiamy je wraz z opisem badań, które pozwoliły je zrozumieć.

Kiedy człowiek działa  mechanicznie  bez udziału własnej woli?
Które zachowania uruchamiają w nim  automatyczne  reakcje?

Stopa w drzwi

Foot in The Door

Postępowanie człowieka opiera się na  mechanizmach  działających w nim samym oraz między nim, a innymi ludźmi. Poniżej przedstawiamy jeden z nich, zweryfikowany przez badania naukowe.

Kiedy mamy skłonność do godzenia się na prośby?
Jak inna osoba może wpłynąć na naszą decyzję?

Drzwi w twarz

The Door in The Face

Kolejny  mechanizm  wpływający na nasze opinie i decyzje, zweryfikowany przez jednego z najsłynniejszych badaczy naukowych.

Kiedy rośnie nasza skłonność do godzenia się na prośby innych ludzi?
Jak świadomie można na nas wpływać?

Niska piłka

The Low-Ball

Obok metod  stopy w drzwi  i  drzwi w twarz  zdefiniowano i naukowo zweryfikowano kolejny mechanizm wywierania wpływu. Intensyfikuje on zaangażowanie człowieka i w efekcie zapewnia jego większą chęć realizowania ustaleń.

Jak powstaje większa chęć realizowania ustaleń?
Na czym polega ten mechanizm?

Wpływ reklamy

O pamięci  niejawnej

Człowiek zapamiętuje reklamy w świadomości oraz w  pamięci niejawnej.  Badania  prof. Didier'a Courbet  z Francji ukazały czas, jaki reklama "niepamiętana" przez człowieka jest jednak pamiętana i wpływa na jego wybory.

Czym jest pamięć niejawna?
Jak długo przechowywana jest w niej informacja pokazana w krótkiej reklamie?

Wpływ środowiska wychowania

Eksperyment prof.Kellogga

Najsłynniejszy eksperyment wychowania międzygatunkowego. Naukowiec wychowywał dziecko człowieka razem z dzieckiem szympansów.

Jaki jest efekt wspólnego dorastania?
Co ustanawia nas ludźmi?

John B.Calhoun - (1917-1995) amerykański etolog i badacz-behawiorysta, znany z badań nad wpływem gęstości populacji na zachowania jednostek. Tytuł doktora uzyskał na  Northwestern University  i pracował tam oraz na  Johns Hopkins University.
Twierdził, że jego doświadczenie laboratoryjne wpływu przegęszczenia populacji gryzoni na ich zachowanie, stanowią model/metaforę przyszłości ludzi w przeludnionym środowisku. W czasie swoich badań ukuł termin  zapaści behawioralnej  (ang.  behavioral sink),  którym opisywał degeneracyjne zachowania w zbyt licznej populacji. Prace Calhouna zyskały uznanie na całym świecie. Jego badania na szczurach oraz myszach stały się bazą dla prac Edwarda T. Halla nad teorią proksemiki.

Etologia - dziedzina zoologii, zajmująca się badaniem zachowania zwierząt.

Tomasz Krawczyk (ur. 1973) - autor książki pt. "Metodyka Sprzedaży i Negocjacji" (Ridero, marzec 2020), autor artykułów poświęconych zagadnieniom zarządzania, sprzedaży i negocjacji publikowanych na łamach gazet i miesięczników tj. Puls Biznesu i dwumiesięcznik Optyka. Absolwent  Studium Doktoranckiego Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej  w Warszawie.
Doświadczenie praktyczne w sprzedaży i negocjacjach od 1994 r. W kolejnych latach - prowadząc już szkolenia biznesowe - wprowadzał firmy na wybrane rynki, opracowując strategię działania i prowadząc fizyczne działania handlowe. Dzięki swoim umiejętnościom, już od roku 2002 wynajmowany do przygotowywania firm do negocjacji i reprezentowania ich w tym procesie. Negocjator i mediator angażowany do rozwiązywania sporów między podmiotami gospodarczymi. Metodyk komunikacji interpersonalnej - opracowane przez niego rozwiązania zostały wdrożone przez firmy koncernowe w innych krajach Europy.

Więcej?  Kliknij link.